همانگونه که پیشبینی میشد، اقدام صدا و سیما در پخش اظهارات صریح امام خمینی(ره) در سالهای نخستین انقلاب که در بحبوحه بحرانسازیهای گروهها و فرق سیاسی انجام میگرفت؛ عصبانیت و نگرانی عناصر جریان دوم خرداد را موجب شد. در کنار اظهارنظرهای فعالان دوم خرداد که شاخصه«نارضایتی» در آن شفافیت ویژهای دارد، رسانههای این جریان نیز رویهای را پیگیری میکنند که رصد این تحرکات حاکی از تمایل فراوان این طیف به عدم تداوم این مشی صدا و سیماست.البته غلظت این میل به گونهای است که برای تحقق آن کاربرد هر منطق یا جایگاه یا «انتساب» رواست. به نظر میرسد واکاوی این طریقه ابراز ناراحتی، در این مقطع کفایت میکند؛ اگرچه ماجرا آنقدر واضح است که همگان از متن و حواشی آن مطلعند.
***
دلیل مخالفت با پخش اظهارات امام خمینی(ره) چیست؟ اگرچه این ابراز مخالفت همراه با توجیهاتی عجیب مطرح میشود، اما چه نکاتی در فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) نهفته است که موجبات نگرانیها و مخالفتها را فراهم میآورد؟برای توضیح این رخداد، بیان ساده و صریح مناسبتر است.دوم خرداد 76 سبب شد برخی کنشگران سیاسی کشور که عنوان «اصلاحطلبی» را برای تعریف مشی سیاسی خود برگزیده بودند، در تبیین تعاریف سیاسی مطلوب خود تصویری مذموم از «انقلابیگری» ارائه دهند و اندیشه انقلابی را مرادف تندخویی و نقطه مقابل «صلاح» قرار دهند. این طریقه استدلال که برگرفته از متون اندیشههای فلسفی غرب پس از انقلاب فرانسه است، سفارش میکرد،«رفرم» تنها چارهای است که میتوان با دست یازیدن به مؤلفههای آن اقدام به «تغییر» کرد. به دلیل کانالیزه شدن این تئوری بود که تفکر انقلابی – یعنی همان متون و مواریث دارای پشتوانه شیعی – و مصادیق این نگرش مورد هجوم و تخطئه جماعت رفرمیست قرار گرفت. این تجویز سبب اهانتهای بیشمار به تفکر انقلابی- اسلامی و نیز نمادهای آن شد که نیازی به بیان آن نیست. اما در این میان آنچه منطبق بر دلیل این نوشتار است نگاه و رفتار معتقدان به این سیره و نگرش به امام خمینی(ره) است، فارغ از اینکه جایگاه امام خمینی(ره) به عنوان پایهگذار و تئوریسین انقلاب و جمهوری اسلامی به تنهایی میتواند عاملی برای قرار گرفتن در نقطه کانونی هجمه این تفکر باشد اما میتوان گفت، عملکرد امام (ره) در حوادث پس از انقلاب و تمیز دادن ظرفیت برخی موضوعات که در آن برهه بسیار حساس و خطرناک، رهیافتی به وضع مطلوب جمهوریاسلامی شد؛ مورد توجه بیشتر رفرمیستهاست.
آنچه امام (ره) در رخدادهای پس از انقلاب انجام داد، هم به لحاظ تبعیت اکثریت کنشگران سیاسی و هم به واسطه مقبولیت بینظیر مردمی باعث وقوع یک «شاخص» تردیدناپذیر برای شناخت مسیر انقلاب شد. در وقایعی چون حذف جبهه ملی و نهضت آزادی از عرصه سیاستورزی، رسوایی منافقین، افشای چهره واقعی بنیصدر و... که تماما در جهت حفظ و تقویت مسیر انقلاب صورت گرفت، این امامخمینی(ره) بود که به ایفای نقش پرداخت. بنابراین باید گفت امام خمینی(ره) پس از انقلاب و ایجاد ساختار حکومتی جمهوریاسلامی نقش مدافع انقلاب و جمهوریاسلامی را ایفا کرد و همانگونه که پیشتر گفته شد رفتار امام (ره) شاخص تشخیص مسیر انقلاب شد. با در نظر گرفتن همین «ملاک» است که میتوان به دلیل تمایل اصلاحطلبان برای حذف «اندیشه» امام (ره) پی برد. این موضوع اگرچه در بیان برخی عناصر دوم خرداد به صورت صریح آمد اما از رفتار خرد و کلان اصلاحات قابل استنباط است. واضح است که از دل چنین باورهایی تمایل برای «به موزه رفتن» افکار امام خمینی(ره) پدیدار میشود.آیا اینگونه نیست؟
بنابراین امام خمینی (ره) شاخصی است که به واسطه تازگی حضور و رفتار وی در اذهان و افکار عمومی، در کنار رهبری بزرگترین مانع بر سر جریان تجدیدنظرطلب دوم خرداد است.
در حوادث پس از انتخابات که همین جریان رفرم به واسطه احساس انقراض سیاسی اقدام به یک انتحار بیسابقه کرد نیز نقش امام(ره) بسیار برجسته بود. البته به واسطه استفاده قدرتمندانه از «نفاق» که تلاش داشت روشنگریهای رهبر انقلاب را کم اثر کند، این «شاخص» تا حدودی از دسترس افکار عمومی دور ماند، اما اینک رهنمودهای داهیانه رهبر انقلاب تا حدود زیادی از غبار فتنه کاسته و رجوع مجدد مردم به شاخص امام خمینی (ره) میسر شده است. طبیعی است در این شرایط، صراحت امام خمینی (ره) نهتنها خوشایند جریان دوم خرداد نخواهد بود که حتی به مثابه یک خطر بزرگ به حساب میآید.آنگاه که امام خمینی(ره) درباره هتاکی نشریات اعلام موضع میکند، هنگامی که در واکنش به رفتارهای غیرقانونی و تخریب شورای نگهبان صراحتا اعلام میکند که «غلط میکنی قانون را قبول نداری، قانون تو را قبول ندارد»، زمانی که صریحترین مواضع را در قبال فلسطین و قدس شریف بیان میکند، طبیعی است که رفتار اصلاحطلبان مورد مذمت مردم قرار میگیرد و این همان تقابل اندیشه انقلابی با جریان مصلحتجوی رفرمیست است.
در چنین شرایطی وقتی امام بر صفحه تلویزیون مینشیند، نمیتوان از وی تصویری دید که نسبت به ایالات متحده و رژیم صهیونیستی مواضع «ملایم» اتخاذ میکند. در این زمان است که امام (ره) صراحتا ارتباطات آشکار و نهان با بیگانه را مورد اشاره قرار میدهد و «حکم» صادر میکند و... .اصلاحطلبان از پخش اظهارات امام خمینی(ره) نگرانند. امام (ره) که بر صفحه تلویزیون نقش میبندد آن امامی نیست که در 12 سال اخیر از سوی اصلاح طلبان توصیف میشد. اظهارات او آنقدر شفاف و صریح است که تفاسیر مختلف را هم به دنبال ندارد، بنابراین نمیتوانند به توجیه اظهاراتش بپردازند.این شبها وقتی امام خمینی(ره) سخن میگوید، آن امامی نیست که اصلاحطلبان پیرو خط او هستند. این شبها امام خمینی(ره) امام اسلام ناب محمدی است. امامی است که سخن از تمدن اسلامی بر زمان میآورد و بر همین اساس حمایت از فلسطین و لبنان را یکی از مولفههای استراتژیک امنیت ملی ایران تعریف میکرد و هم بر این اساس، مبارزه با نماد استکبار (آمریکا) را رمز بقای تمدن اسلامی میدانست. براساس افکار و اندیشه امام برای تداوم تقابل تمدن اسلامی با استکبار، «مصلحت» جام زهر است. امام بر مدار حقیقت بود و آنگاه که «تحمیل» وارد عرصه میشد، صادقانه به ملت میگفت که جام زهر آوردهاند. این شبها امام(ره) اصول مترقی بر «ولایت فقیه» را تبیین میکند.
و اما تلخندی است این شبها! مدعیان «خط امام» از امام «ناراحتند»!
نویسنده: سیدعابدین نورالدینی