راست و چپ در دنیا

در نظام سیاسی بین الملل مرسوم است که جناح های سیاسی را به دو دسته راست و چپ تقسیم می کنند. ریشه تاریخی این مساله به پارلمان فرانسه باز می گردد که در آن دو جناح عمده شکل گرفت. یکی از آنها در سمت راست هیات رئیسه و دیگری در سمت چپ هیات رئیسه می نشست. به این ترتیب به راست و چپ مشهور شدند.

در اصطلاح های بین المللی گروه های راست یا محافظه کار گروههایی هستند که خواهان حفظ وضع موجود بوده و از اقتصاد آزاد و دولت حداقلی حمایت می کنند و در زمانی که دنیا به دو بلوک تقسیم شده بود به آمریکا تمایل داشتند.

گروه های چپ گروه هایی هستند که عمدتا به انقلاب و بر هم زدن وضع موجود تمایل داشته و از سیاستهای اقتصادی چپ مانند یارانه، کوپن و... استقبال کرده و با اقتصاد آزاد مخالف هستند. احزاب تندروی چپ طرفدار حذف مالکیت و دولتی شدن تمام یا اکثر عرصه های اقتصادی هستند. این گروه ها در زمانی که دنیا به دو بلوک تقسیم شده بود به آمریکا تمایل داشتند.

تطبیق این تقسیم بندی بین المللی بر احزاب ایران کمی دشوار است.  هرچند تقسیم بندی راست و چپ در ایران نیز به کار می رود ولی منطبق با تقسیم بندی رایج جهانی نیست هرچند کاملا هم بی ارتباط نیست. به خصوص آنکه مواضع برخی احزاب ایران از ابتدای انقلاب تاکنون تغییر یافته است.

راست و چپ در ایران

در اوایل انقلاب گروه هایی که به اقتصاد آزاد متمایل بودند را راست نامیدند و گروه هایی که به اقتصاد دولتی تمایل داشتند را چپ. به خصوص آنکه گروه های چپ به حرکتهای انقلابی مانند تسخیر لانه جاسوسی تمایل بیشتری داشتند.
هرچند تقسیم بندی راست و چپ در ایران نیز به کار می رود ولی منطبق با تقسیم بندی رایج جهانی نیست هرچند کاملا هم بی ارتباط نیست. به خصوص آنکه مواضع برخی احزاب ایران از ابتدای انقلاب تاکنون تغییر یافته است.

اما به مرور در مواضع این گروه ها تغییراتی ایجاد شد، بخش عمده ای از گروه های چپ از اقتصاد دولتی فاصله گرفته و بیش از گروه های راست بر اقتصاد آزاد تاکید کردند و مهمتر از آن به سوی شعار آزادی تمایل یافتند و بعد از دوم خرداد 1376 به گروه های اصلاح طلب شهرت یافتند. گروه های اصلاح طلب که تاکید بیشتری بر جمهوریت نظام دارند تا اسلامیت آن، خواهان ایجاد اصلاحات در برخی شعارها و ساختارهای برآمده از انقلاب هستند. حزب مشارکت، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، حزب همبستگی، حزب کارگزاران سازندگی، مجمع روحانیون مبارز، حزب اعتماد ملی و... از مهمترین گروه های طرفدار اصلاح طلبی هستند.

در مقابل گروه های راست که همچنان موضع قبلی خود را در برابر اقتصاد بازار حفظ کرده بودند، در برابر شعار آزادی مطرح شده از سوی گروه های اصلاح طلب موضع گرفته و به حاکمیت بیشتر ارزشهای دینی در جامعه تاکید نمودند و آزادی بیش از حد را نقد کرده و به گروه های اصولگرا مشهور شدند. این گروه ها که بیشتر بر اسلامیت نظام تاکید دارند تا جمهوریت آن، خواستار حفظ و حراست از اصول و ارزشهای انقلاب می باشند.

جامعه روحانیت مبارز، جامعه مدرسین، حزب موتلفه اسلامی، جامعه اسلامی مهندسین ، جامعه زینب(س)، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی ، جامعه انجمن‌های اسلامی اصناف و بازار، اصولگرایان تحول خواه و.... از مهمترین گروه های طرفدار اصولگرایی می باشند.

البته لازم به ذکر است که جریانات سیاسی در ایران مانند یک طیف است و دقیقا نمی توان تمام گروه ها را به طور دقیق به دو دسته راست و چپ تقسیم کرد و در بسیاری موارد گروه ها مواضع بینابینی را اتخاذ می کنند.