شهد شیرین عبودیت حق در عین توجه و اخلاص، نعمت استثنائی خدای مهربان در ماه شریف رجب به اهل ذکر و شکر است. آنان که خدا را با چشم دل نظاره گر و جمال دل آرای او را در تمامی اجرام عالم و آدم جستجو می کنند.

خلوت دلپذیر سحر و ندای ملکوتی اعتکاف، «رجبیون” را به قرب پروردگار خویش رسانده و مشکلات فردی و اجتماعی را در سایه دعا و نیایش حل می کند.

ماه پر برکت رجب که (ماه ولایت) است، زمینه دخول در ماه پر برکت شعبان که (شهر رسالت) است و این دو ماه، زمینه ورود برای (شهر الله) که ماه مبارک رمضان است، خواهد بود.

چرا اعتکاف انجام می دهیم؟

مهم ترین راه برای عبادت، همان خلوت و پرهیز از کثرت است . هر چه انسان از کثرت فاصله داشته باشد، در عبادت، کامیاب تر است که ( اعتکاف ) از همین جهت محترم و معتبر است .

اعتکاف برای آن است که : اولاً: دلهای بی زیور، آرایش پیدا کند، و ثانیاً : و دلهای نا آرام، آرام بشود.

در اعتکاف برای آدمی یک حالت خوب و سرشار از معنویتی ایجاد می شود که این حس و حال را در کمتر زمانی می توان کسب کرد ؛چرا که ؛

1- انسان در این 3 روز از بسیاری از امور فاصله گرفت .

2- به درون خود سری می زند .

3- درون آفرین را در درون خود مشاهده می کند ،با او سخن می گوید و با او مناجات می کند .

4- آنگاه احساس می کند که اگر نقصی دارد، این نقص را او به کمال تبدیل می کند؛ اگر عیبی دارد، این عیب را او به صحت تبدیل می کند . چون وقتی خدا را مشاهده کرد، آثار الهی را می بیند .

اعتکاف چیست و احکام آن چگونه است؟

اعتکاف، در لغت به معنای توقف در جایی است در اصطلاح فقه، عبارت است از: " از ماندن در مسجد به قصد بندگى و عبادت و لازم نیست نیت عبادت دیگرى غیر از ماندن در مسجد به آن ضمیمه شود.

اصل اعتکاف مستحب است؛ اما به خاطر نذر، قسم یا عهد و یا اجیر شدن براى دیگرى، واجب مى‏شود. همین‏طور براى کسى که دو روز معتکف شده، روز سوم واجب مى‏گردد و اعتکاف اثر عمیقى در تصفیه روح و توجه مخصوص به پروردگار دارد. در حقیقت براى پرورش روح تقوا و خویشتن‏دارى، خودشناسى و خداشناسى و ملکه پرهیز از گناه و احساس مسؤولیت در برابر وظایف انسان‏ها است و در فضیلت آن آمده است که ثواب اعتکاف، انجام دادن و معتکف شدن برابر با دو حج و دو عمره مى‏باشد.(سفینة‏البحار، ج 6، ص 334 - وسائل‏الشیعه، ج 7، ص 413، انتشارات مکتبة‏الاسلامى)

پیشینه اعتکاف

مراسم اعتکاف،به زمان حضرت ابراهیم بر می گردد و بعد از او در بعضی از شریعت ها و در زندگی برخی صالحان از جمله حضرت مریم  و حضرت زکریا چشم می خورد.با ظهور دین اسلام این امر،شکل تازه ای به خود گرفت و در میان مسلمانان به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص،رایج شد.

اعتکاف عبادتی است که استحباب و فضیلت زیادی دارد و صفای خاصی به روح و جان می بخشد. پیامبر اسلام همه ساله در ماه رمضان به ویژه دهه آخر آن اعتکاف می کرد و دستور می داد و رختخوابش را برچینند و چادری در مسجد بر پا کنند و همیشه می فرمود: "ده روز اعتکاف در ماه رمضان برابر با دو حج و دو عمره است".

حکمت ها وفوائد اعتکاف

اعتکاف حکمت ها و فوائد زیادی دارد که بخشی از آنها عبارت است از :

الف.ایجاد زمینه مساعد برای اندیشه و فکر و خردورزی

ب.فراهم شدن فرصت نیایش، نماز و تلاوت قرآن

ج.فراهم آمدن زمینه توبه و بازگشت

د.به وجود آمدن دوره ای کوتاه محاسبه نفس و خودسازی که حداقل سه روز طول می کشد و انسان را از حاکمیت غریزه ها،عادت ها و اشتغالات معمول زندگی آزاد سازد.

 نکات مهم در انجام  مراسم اعتکاف

1.اصل اعتکاف مستحب است. ولی گاهی به واسطه نذر، عهد، قسم و مانند آن واجب می شود.

2.اعتکاف باید در یکی از مساجد چهارگانه(مسجدالحرام،مسجد نبوی،مسجد کوفه و مسجد بصره) و یا در مسجد جامع شهر(مسجدی که اقشار مختلف مردم در آن شرکت می کنند و اختصاص به محله یا صنف خاصی ندارد) باشد و در غیر این صورت صحیح نیست.

3.حداقل اعتکاف سه روز است و کمتر از آن صحیح نیست. ولی بیش از آن اشکال ندارد.

4.این عبادت را می توان به نیابت از مردگان انجام داد.

5.اعتکاف زمان خاصی ندارد و در هر زمان که روزه صحیح باشد اعتکاف هم نیز صحیح است. بنابراین کسی که نمی تواند روزه بگیرد(مانند مسافر،مریض،حائض و ...)اعتکافش صحیح نیست.بهترین زمان برای انجام دادن آن ماه رمضان و دهه آخر آن  است.

6.اگر اعتکاف با حق شوهر منافات داشت،با اجازه او باشد.

7.اگر اعتکاف باعث اذیت و آزار پدر و مادر شود،با اجازه آن دو باشد.

محرمات اعتکاف کدام است؟

الف:نزدیکی با همسر،

ب:خرید و فروش غیر ضروری

ج:استمنا بنابراحتیاط واجب

د:بوییدن عطر و گیاهان خوشبو به قصد لذت بردن

س:مجادله به منظور غلبه بر دیگری و اظهار فضل

اعتکاف؛ راهی برای جبران خسارات معنوی

جهان امروز به سرعت به سوی مادیات می‌رود که بسیار خطرناک است و می توان به صراحت بیان کرد که علت تمام جنگ‌ها و خصومت‌ها فراموشی معنویت است.

برای جبران خسارت معنوی، انسان باید هر ماه سه روز و یا هرچند ماه اعتکاف کند که حداقل آن سه روز و حداکثر 10 روز است، اما در بعضی روایات بیشتر از این ایام ذکر شده است.

به عبارتی می توان گفت که : اعتکاف باعث می‌شود زنگاری که قلب را گرفته با دعا، نماز و قرائت قرآن برطرف شود.(بیانات آیت الله سبحانی)

انبیا هم نیاز به اعتکاف دارند

پیامبر اسلام (ص) به قدری به اعتکاف علاقه داشتند که در سالی که اعتکاف همزمان با جنگ بدر شد، در رمضان سال آینده 20 روز را معتکف شدند؛ این حاکی از آن است که اعتکاف مسئله مهمی در ساختن روح و روان انسان است. (همان)

راهکاری برای کاهش جرائم

اگر معنویت در جامعه بالا باشد، بسیاری از جرائم کم خواهد شد، به عبارتی باید بیان کرد که ؛ بشر امروزی از فقدان معنویت رنج می‌برد.

صلاح بشریت است که به سوی معنویت برود، چرا که بشر امروز به ظاهر لبخند می‌زند، اما در باطن می‌ترسند .(همان)

اعتکاف جداشدن از ظواهر دنیوی است

ایام اعتکاف فرصت مناسبی برای جدا شدن انسان از دلبستگیهای دنیوی ، پیوند با معنویات و آشنایی بیشتر با ذات احدیت است. اعتکاف جداشدن ازعالم ظاهر و انس گرفتن با خداوند متعال است.

پیام مهم اعتکاف چیست؟

ابن مهران می گوید من در محضر امام حسن عسگری (سلام الله علیه) بودم ایشان معتکف بود و در مسجد بود. دیدم کفشهایش را پوشیده و دارد می رود به حضرت عرض کردم «ان نسیت الاعتکاف» ـ معاذالله ـ یادتان رفته شما معتکف هستید؟ فرمود نه یادم نرفته عرض کرد که پس چرا کفش پوشیدید می خواهید بروید بیرون و فرمود مگر نمی فهمید آن شخص آمده مشکل دارد و کارش مانده من دارم می روم مشکل او را حل کنم او آمده مشکلی در میان گذاشته الآن در تنگنا قرار گرفته و پیغمبر اسلام (علیه و علی آله آلاف التحیة و الثناء) من از پدرم علی بن ابی طالب از جدم از وجود مبارک پیامبر (علیهم آلاف التحیة و الثناء) شنیدم که اگر کسی مشکل کسی را حل بکند صواب اعتکاف را دارد صواب فلان را دارد صواب فلان را دارد این پیام اعتکاف است ابن مهرانی که فکر می کرد کسی معتکف شد راهبه است فهمید وجود مبارک امام مجتبی می فرماید نخیر این رهبانیت نیست این حل مشکلات جامعه است ما آمدیم اینجا معتکف بشویم مشکل مردم را حل کنیم نه از جامعه جدا بشویم نه من یادم نرفته که معتکفم من کفشم را برای این دارم می پوشم که بروم مشکل مردم را حل کنم این می شود اعتکاف خب اگر این است در غیر از زمان اعتکاف انسان نه بیراهه می رود نه راه کسی را می بندد وقتی که در اصیل ترین و مستقل ترین عبادتهای دینی که در ردیف حج و عمره و نماز است انسان باید مشکل جامعه را حل کند وقتی از این دوره سه روزه یا بیشتر بیرون آمد دیگر نه بیراهه می رود نه راه کسی را می بندد این محصول اعتکاف است این جزء برترین محصولات فرهنگی اعتکاف است .

نتیجه گیری:

این اوقات گرانبها را غنیمت شماریم و برای خود و دیگران و نجات ممالک اسلامی از شر دشمنان اسلام و پیروزی و سربلندی مسلمانان جهان دعا کنیم و فرج حضرت بقیه الله الاعظم (عج) را از خداوند متعال مسئلت نمائیم.

هر چه می خواهیم از خدا بخواهیم و تا می توانیم با او راز و نیازکنیم و تا آنجا که توان داریم تقوا و پاکی و ایمان واخلاص را در وجود خود ذخیره کرده و لذت مناجات با خدا را با هیچ چیز مبادله ننمائیم و سرانجام برای حل مشکلات همه مسلمین جهان دعا کنیم. 

منابع :

سایت حوزه ، مقاله " اسماعیل نساجی زواره "

سخنرانی آیت الله جوادی آملی

سایت خبرگزاری دانشجویان ایران – بیانات آیت الله سبحانی