پیشنهادات:

1- تشکر از دلسوزی نیروهایی که نسبت به کیان نظام حساس و دلبسته‌اند.

2- حوادث دانشگاه ناشی از خواست حق‌طلبانه دانشجویان بود که البته با برخی افراط‌های خاص دوران جوانی و دانشجویی آمیخته بود که طبیعی است.

3- تأکید بر تنبیه عناصر نفوذی و توطئه‌گر و خاطی چه در حمله به کوی دانشگاه و چه در آشوب‌های خیابانی.

4- تأکید بر این که شورش‌های خیابانی و حوادثی از این قبیل برای هر جامعه زنده کاملاً طبیعی است؛ دارای ریشه‌های اجتماعی است که باید شناخته و رفع شود. هر کس که به‌دلیل جهالت یا جوانی عمل خطایی کرد الزاماً نفوذی و توطئه‌گر نیست، هرچند توطئه‌گرها و نفوذی‌ها هم بودند.

5- طبیعی است که دشمنان انقلاب بکوشند از این حادثه استفاده و بهره‌برداری کنند و آشوب‌ها را دامن زنند ولی درباره تأثیر و نقش آنها زیاد اغراق می‌شود که درست نیست. می‌توان مقایسه کرد با شورش سال 1992 شهر لوس‌آنجلس که همه شاهد فیلم‌های آن بودیم.

6- تشکر از آقای خاتمی و زحمات دولت او و برخورد خردمندانه آن‌ها به تحصن دانشجویی و آشوب‌های خیابانی.

7- تأکید بر قانون اساسی و قانونمندی نظام و جامعه.

8- تأکید بر این که آزادی مطبوعات و سیاست‌های آقای خاتمی مورد تأیید است. این سیاست‌های نظام و خواست متولیان نظام از اول انقلاب بوده تا امروز. در بیست ساله پس از انقلاب تنها یک دوران کوتاه محدودیت داشتیم که ناشی از عملیات تروریستی و جنایتکارانه منافقین بود که به‌سرعت رفع شد. (تا سال 1361 حتی نشریات گروه‌هایی چون حزب توده و فداییان اکثریت نیز منتشر می‌شد. نشریه آدینه از سال 1363 آغاز به انتشار کرد. واقعاً به جز مقطع سال 1362 در کدام دوران بیست ساله اخیر "دگراندیشان" نشریه نداشتند؟)

9- با توجه به مواضع بسیار افراطی روزنامه کیهان واقعاً ضرور است نسبت به تعویض مدیر مسئول مؤسسه فوق اقدام شود. این اقدام مکمل مواضع فوق خواهد بود....

نگارش تحلیل فوق در ساعت سه و نیم بامداد سه‌شنبه 29 تیر 1378 به پایان رسید. به یقین، تحلیل‌گران دیگر نیز بودند که با دقت و دلسوزی و درایت فرایند حوادث را رصد می‌کردند و پیشنهادات مشابهی ارائه نمودند. در پی این‌گونه اطلاع‌رسانی‌ها، سیر حوادث، که به سمت فاجعه و جنگ داخلی می‌رفت، به‌ناگاه دگرگون شد. از 23 تا 30 تیر 1387 تبلیغات تلویزیون به شدت تحریک‌آمیز بود در حدی که حتی تصاویر آقای خاتمی، رئیس‌جمهور، را نشان نمی‌داد. این رویه با اعلامیه‌های تحریک‌آمیز وزارت اطلاعات تکمیل می‌شد. از برنامه اخبار 9 شب چهارشنبه 30 تیر شبکه اوّل سیما چرخشی ناگهانی رخ داد. در تفسیر سیاسی پس از خبر برای نخستین بار بر «وحدت ملّی» تأکید شد و حضور عناصری در سطوح میانی هر دو جناح که تشنج‌آفرینی می‌کنند. برنامه تهیه شده درباره حوادث دانشگاه، به‌رغم وعده پیشین و پخش تیزرهای تبلیغاتی آن، به دلیل مواضع افراطی و تنش‌زا، پخش نشد. حوالی ساعت ده بعد از ظهر پنجشنبه آقای محسن رضایی در برنامه «جهان سیاست» حدود یک ساعت صحبت کرد. تحلیل رضایی بسیار مهم بود. او کسانی را که علیه دولت آقای خاتمی کارشکنی می‌کنند «حداقل دارای نفسانیات» خواند و بر وحدت نیروهای انقلاب و «دمکراسی اسلامی» تأکید کرد. سرانجام، در 8 مرداد 1378 مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه تهران اقدامات و مواضع آقای خاتمی را مورد تأیید قرار دادند و «حمایت قاطع» خویش را از دولت بیان نمودند. به‌گفته ایشان، «اصلاً فلسفه انقلاب آزادی مطبوعات و بیان» بود. رهبری در عین حال از حضور برخی غریبه‌ها و دشمنان در برخی مطبوعات گله کردند. هفته‌نامه اکونومیست، که سخنگوی متنفذترین کانون‌های زرسالار غرب به‌شمار می‌رود، در سرمقاله پس از خطبه فوق نوشت: حادثه مهمی که در هفته اخیر در ایران رخ داد و مورد توجه تحلیل‌گران قرار نگرفت اتحاد پنهانی است که میان رهبر ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، و رئیس‌جمهور، آقای خاتمی، پدید آمده است.

ده سال پیش به جدّ و با جسارت بر برکناری نیروهای افراطی از رسانه‌های مؤثر، مانند کیهان، تأکید کردم و امروز نیز بر همان باورم. همین کیهان زمانی که طالبان به قدرت رسید، و سیاستی خصمانه علیه ایران در پیش گرفت، به شدت بر طبل جنگ با طالبان می‌کوبید؛ حادثه‌ای که می‌توانست فاجعه‌آفرین شود. این تحریکات نیز به دلیل درایت رهبری خنثی شد. همان کانون مدعی بود یک روزه کابل را خواهد گرفت!

فضای کنونی، فضایی که به سرعت به سوی تنش می‌رود، ناگهان مرا به ده سال پیش برد. چقدر سناریوها شبیه است. آیا در روزهای آینده، به‌ویژه پس از اعلام نتایج، همین سناریو رقم نخواهد خورد؟

دوستان!

مرا متهم کرده‌اید که «به دلیل تأمین منافع شخصی» مبارزه با فساد را از یاد برده‌ام زیرا از «افشای اسامی» در مناظره تلویزیونی احمدی‌نژاد استقبال نکرده‌ام. نوشته‌اید:

کسی که مدّعی مبارزه با دزدان ومفاسد آنان است، چگونه است اکنون طرفداری خود را از همه کسانی اعلام می­دارد که روزی درحسرت برده شدن نام آنان وافشای عملکردشان بوده است؛ یا نکند می‌خواهید بگویید کسی که پرونده همه زیر بغل اوست ازاین جریانات اطلاع ندارد... خوب است کمی با مردم همراه می‌شدید مطمئناً آن وقت می­دانستید که مردم هم از شما شجاع‌ترند هم حافظه بهتری دارند، هم نان را به نرخ روز نمی‌خورند وهم طرفداری‌شان  از فردی خاص به دلیل تأمین منافع شخصی‌شان نیست.

اوّل، «تأمین منافع شخصی» را درنیافتم. اگر منظور این است که حمایتم از مهندس موسوی به طمع دریافت پاداش از اوست؛ چنین نیست. شما مهندس موسوی را نمی‌شناسید ولی من می‌شناسم. با برخی دوستان قدیمی مهندس، که پیش از انقلاب با او دوست نزدیک بوده‌اند، دوست بوده ‎ام. از میرحسین موسوی دلخور بودند و او را «ناوفادار به دوستان قدیمی» می‌خواندند. این تعبیر ناشایست است. آنان دلخور بودند که مهندس در زمان قدرت مقام و منصب و امتیازی به ایشان نداد. این روحیه مهندس موسوی را خوب می‌شناسم و می‌دانم که وی جدّی‌تر و در روابط دوستانه اصول‌گراتر از آن است که برای این‌گونه حمایت‌ها و ستایش‌ها پاداشی عطا کند. این صفت مهندس را می‌ستایم. یقین دارم که اندکی پس از پیروزی او «سهم‌خواهان»، که هم اکنون مبلغین مهندس‌اند و در این و آن شهر سخنرانی می‌کنند، خواهند رنجید و مخالفت را آغاز خواهند کرد. به‌علاوه، زمانی که من، پیش از اتخاذ قطعی تصمیم مهندس بر نامزدی ریاست جمهوری، در پنجشنبه 17 بهمن 1387، با مهندس دیدار کردم و سپس آن یادداشت را نوشتم، کسی گمان نمی‌برد میرحسین موسوی ناشناخته برای نسل جوان چنین محبوب خواهد شد. آن زمان پیروزی احمدی‌نژاد در انتخابات دهم محتمل به‌نظر می‌رسید و رقیب اصلی او آقای خاتمی بود. کسی گمان نمی‌برد مهندس به‌طور جدّی وارد عرصه شود یا خاتمی کناره گیرد؛ نه «قلم نیوز» در کار بود نه «موج سبز».

دوّم، آری! آرزوی من مبارزه قاطع با فسادی است که تاروپود نظام جمهوری اسلامی ایران را فراگرفته. بارها و بارها در این زمینه قلم زده‌ام. واژه «مافیا» را، به معنی روشن و تعریف شده نه موهوم و نه ماکیاولیستی، در فرهنگ سیاسی ایران متداول کردم: «گروه‌های ذینفوذی که بر حیطه معینی از اقتصاد، سیاست و فرهنگ سیطره انحصاری برقرار کرده و از روش‌های "مافیایی" برای حفظ این انحصار بهره می‌جویند.» سال‌ها پیش، پیش از دو خرداد 1376، از «طبقه جدید» سخن گفته ‎ام و از افراد و کانون‌هایی که با بهره‌گیری از  قدرت سیاسی به ثروت‌های کلان رسیده‌اند. از "مافیای نفتی" گفته ‎ام و در راه ترویج این مفهوم و شناخت مصادیق و ارائه راه‌کارهای مبارزه با آن کوشیده‌ام. به تمام آن‌چه کرده‌ام باور عمیق دارم.

آقای احمدی‌نژاد در انتخابات نهم مبارزه با «حلقه بسته قدرت» و «مافیای نفتی» را به شعار خود بدل کرد. این شعار جذاب و برای همگان مطلوب بود. ولی از زمانی که کابینه خود را به مجلس معرفی کرد، به‌تدریج روشن و روشن‌تر شد که وی به شعارهای انتخاباتی‌اش وفادار نیست. سعیدلو، معاون اجرایی رئیس‌جمهور و اوّلین گزینه او برای تصدی وزارت نفت، از اساس مافیای نفتی را منکر شد و سایر نزدیکان احمدی‌نژاد حتی منکر طرح این شعار در انتخابات نهم شدند. برای وزارت نفت گزینه‌های متعدد عرضه شد. برترین گزینه مهندس سید علی بهشتیان بود که در میان کارکنان وزارت نفت، هم به دلیل مبارزه‌اش با «حکمرانان نفتی» و هم به دلیل تخصص‌اش، اعتبار فراوان داشت. مهندس بهشتیان برترین و بهترین گزینه برای وزارت نفت بود ولی احمدی‌نژاد او را نپذیرفت و کوشید صادق محصولی را وزیر نفت کند. این بهشتیان، که با آیت‌الله شهید دکتر بهشتی نسبتی ندارد، دوست صمیمی مهندس موسوی بود و من در جریان مبارزه با قرارداد شل، در زمان وزارت زنگنه، از طریق مهندس موسوی با او آشنا شدم. آیا محصولی، کسی که از طریق قاچاق نفت میلیاردها تومان ثروت اندوخته، گزینه مناسبی برای مبارزه با مافیای نفت و گاز بود؟ سپس، احمدی‌نژاد ناگزیر وزیری هامانه را وزیر نفت کرد؛ مدیری که سالم و خوش‌نام بود ولی توانمندی کافی را برای مبارزه با مافیای نفتی نداشت. وزیری هامانه نیز استعفا داد زیرا نتوانست خواست‌های تحمیلی و غیرقانونی حلقه نزدیک اطرافیان احمدی‌نژاد را بپذیرد. سرانجام، وزارت نفت به نوذری سپرده شد. اجازه دهید بیش از این سخن نگویم؛ از سوابقش در دوره هشت ساله نمایندگی شهر کازرون و غیره.

کدام مبارزه با مافیای نفتی؟ آیا احمدی‌نژاد نمی‌توانست بخشی از اوقات خود را، از ابتدای ریاست جمهوری، صرف تحقق شعار مبارزه با فساد کند؛ همان شعاری که او را به قدرت رسانید! آیا او نمی‌توانست پرونده استات اویل را، که در سراسر جهان شهرت دارد، از مجاری قانونی و کارشناسی پیگیری کند و در طول چهار سال به فرجام رساند؟ بالاخره، باید در محاکم قضایی ایران روشن می‌شد که وابستگان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در این ماجرا مقصرند یا بی‌گناه. چرا ناگهان در شب انتخابات استات اویل و فرزندان هاشمی رفسنجانی را مطرح کرد؟ این ماجرا، و فساد دیوان‌سالاری در دولت‌های هاشمی و خاتمی، چه ربطی به مهندس موسوی داشت؟ آیا در این عملکرد کم‌ترین مایه‌ای از سلامت و صداقت می‌توان دید؟