نظارات عمومى
یکى از وظایف و دستورات دینى هر فرد مسلمان، پاسدارى دین، و حفظ حقوق مردم و سلامت و نظم جامعه اسلامى است. این موضوع در متون دینى به نام امر به معروف و نهى از منکر یاد شده است. در واقع خدا، به همه مسلمانان ماموریت داده است که چونان دیدبانى تیزبین و موشکاف، نگهبان و مراقب اجراى احکام و حدود اسلامى باشند، تا حیات اسلامى همیشه چون خون در قلب و دیگر اعضاى جامعه اسلامى جارى باشد.
امر به معروف و نهى از منکر، تعهد و مسوؤلیتى است که اسلام به دوش پیروان خود مىگذارد، تا نهال خوبىها و راستىها ریشه گیرد، و باور شود، و علفهاى هرزه کژى و ناراستى بخشکد. انجام این رسالت بزرگ، ضمانت اجرایى بر قوانین دین خواهد بود، تا از گزند حوادث و دستبرد نااهلان محفوظ بماند. و همین رمز گسترش و پیشرفت اسلام است .
کسى که به خدا و روز جزا ایمان دارد، و وعدههاى او را راست مىداند، نباید در راه انجام وظایف دینى سستى کند، و به خاطر استفاده بیشتر - از لذتهاى مادى - با گناه و ظلم بسازد و در برابر آنها بى تفاوت بماند.
در قرآن کریم آمده است: اى مسلمانان ! شما بهترین ملتها و جمعیتها هستید، اگر امر به معروف و نهى از منکر کنید و ایمان به خدا آورید.(1)
امر به معروف و نهى از منکر، دستورهاى فراموش شده دین را، به یاد مىآورد. زیرا انسانها نیازمند تذکر و یادآورىاند، و آنها را که به فرمان دین، پایبند نیستند، جهت مىدهد و آگاهى مىبخشد در نتیجه سیر اجتماع به سوى کمال متوقف نمىشود.
اگر امر به معروف و نهى از منکر تعطیل شود، مردم خوبىها را فراموش مىکنند، و به بدىها و پستىها مىگرایند، از آن بدتر، خوبىها، بد و بدىها خوب معرفى مىشوند. از اینجا است که اجتماع انسانى سقوط خواهد کرد و از آدمیت جز لباس زیبا، چیزى نخواهد ماند.
امر به معروف و نهى از منکر، تعهد و مسوؤلیتى است که اسلام به دوش پیروان خود مىگذارد، تا نهال خوبىها و راستىها ریشه گیرد، و باور شود، و علفهاى هرزه کژى و ناراستى بخشکد.
امر به معروف و نهى از منکر، در ردیف دیگر واجبات، مثل نماز و روزه نیست، بلکه نگهبان و پاسدار آنها است. چه آن که اگر در جامعهاى گناه و ظلم پیدا شد، از هر سو به گناهکار ظالم حمله مىشود و آنها نمىتوانند در جو و محیط اسلامى، حدود و مرزهاى اسلام را بشکنند، و برنامههاى آن را زیر پا نهند و احساسات پاک مردم را جریحهدار کنند، این محدودیت، رفته رفته آنها را تربیت خواهد کرد تا جایى که به حقیقت رسند، و یا اگر سنگدلى و گمراهى آنها به اندازهاى قوى باشد که تربیت اصیل و انسان پرور اسلام در آنها کارگر نشود، لااقل مزاحم ترقى و پیشرفت دیگران نمىتوان شد. و این خود، بزرگترین فائده و توفیق است .
امر به معروف در دو مرحله
دانستیم امر به معروف و نهى از منکر، وظیفه هر فرد مسلمان است، و اختصاص به گروه ویژهاى ندارد.
ولى با در نظر گرفتن دیگر آیات قرآن، معلوم مىشود که این دو فریضه بزرگ در دو مرحله باید اجرا شود:
