با سلام

امیر بیان حضرت علی (ع) در بیانی رسا و شیوا در نامه ای به اشعث بن قیس، استاندار «آذربایجان» چنین فرموده است:

« و ان عملک لیس لک بطعمه و لکنه فی عنقک امانه و انت مسترعی لمن فوقک لیس لک ان تفتات فی رعیه و لا تخاطر الا بوثیقه». (1) همانا کاری که به عهده توست، طعمه ای(وسیله آب و نان) برایت نیست، بلکه امانتی است بر گردنت، و آن که تو را بدان کار گمارده، نگهبانی امانت را به عهده ات گذارده، و تو پاسخگوی آنی نسبت به آن که فردا دست توست.

طعمه شکاری مجانی است که شکارچی تلاش می‌کند آن را به دست آورد و مالک آن شود. غالب سیاستمداران تصورشان از قدرت سیاسی این است که قدرت طعمه لذیذی است که باید با هر ترفندی که شده آن را به دست آورند. گاه ماشین و خانه و آبرو و زندگی خود را می‌فروشند تا به وسیله آن به قدرت دست یابند. امام (ع  ) می‌فرمایند: قدرت سیاسی طعمه نیست، امانت است. تفاوت این دو تلقی از قدرت بسیار است. تفاوت تلقی طعمه‌ای از سیاست و تلقی امانتی از سیاست در این است که انسان برای گرفتن طعمه تردید نمی‌کند ولی برای گرفتن امانت تردید می‌کند. امانت مسئولیت و دشواری دارد لذا با کراهت و تنها برای کسب ثواب اخروی ممکن است پذیرفته شود چون جز پذیرش دردسر، چیزی در دنیا عاید فرد نمی‌کند. اگر کارتِ دعوت شام لذیذی را برای شخصی بفرستند یا کارت دعوتی را برای انجام کار پر زحمت، پر مسئولیت و پر دردسر بفرستند واکنش افراد نسبت به پذیرش آن بسیار متفاوت خواهد بود.

در هر کار و مسئولیتی آنچه اساس است توجه به کیفیت و دقت، و درست و خوب انجام شدن آن است و این حق کار و مسئولیت است که باید ادا شود و نوع عملکرد آدمی میزان سنجش الهی است.

و این چیزی است که در اخلاق اداری باید در درجه نخست اهمیت قرار گیرد. به بیان امیرالمؤمنین علی(ع): «انکم الی اعراب الأعمال أحوج منکم الی اعراب الأقوال»(2) بی گمان شما به اعراب عملها محتاج ترید تا به اعراب سخنها.

حالا دستان موش و گربه عبید زاکانی را شنیده اید که گربه بعد از توبه و آمدن بزرگان موش­ها در چشم به هم زدنی گربه هر 5 موش را می گیرد که نوع بیان عبید جالب است:

پنج موش گزیده را بگرفت

هر یکی کدخدا و ایلخانا

دو بدین چنگ و دو بدان چنگال

یک به دندان چو شیر غرانا