با سلام

نمیدانم این مطلبی را که میخواهم به آن اشاره کنم را در دروس مربوط به تحقیق و پژوهش از استادم فرا گرفتم یا جایی خواندم.اما آنچه مهم است برایم اصل مطلب است که بازگو میکنم. همه انسان هایی که به سعادت خویش می اندیشند و می خواهند زندگی آرام و با نشاط داشته باشند ، باید اصل آینده نگری را سر لوحه کارهای خود قرار دهند تا بتوانند در سایه تدبیر و مآل اندیشی نتیجة مطلوب را به دست آورند.

اینکه در تصمیم‌های خود به نوعی تجربه گذشته و مصلحت امروز با نگاه آینده را دخیل نمائیم در آن «امید»، «حرکت» و «تلاش» نهفته است. برخی فکر می کنند آینده نگری به معنی غیب گویی است و با چنین برداشتی افراد آینده نگر و نتایج فعالیت آ ن ها را مورد تمسخر قرار می دهند. در حالی که آینده نگری یعنی پیش از آن که رویدادی به وقوع بپیوندد یا سناریویی به واقعیت تبدیل شود، به آن واکنش نشان دهیم؛ یعنی «واکنش» پیش از وقوع رویداد، به عبارت دیگر آینده نگری یعنی واکنش به رویدادها پیش از واقعیت یافتن آن ها.

جان کلام من در همین نکته اخیر است.واکنش پیش از وقوع است.

در زمان سلطان محمود غزنوی، انوری شاعر ادعا کرده بود که چنان توفانی خواهد وزید که چیزی بر سطح زمین باقی نمی گذارد و همه باید به زیر زمین بروند. ساعت و روز آن را هم تعیین کرده بود. اما در آن ساعت نه تنها توفان نشد بلکه نسیمی هم نیامد که چراغ پیرزنی را که بالای مناره شهر رفته بود، خاموش کند. شاعر مورد غضب قرار گرفت و بعد از مدت ها سرگردانی تعهد داد که دیگر آینده نگری نکند.

آیا نوع آینده نگری در کلام ما با مثال فوق تفاوت دارد؟آنقدر تفاوت فاحش است که در وهله نخست پاسخ آن با خنده‌ای همراه خواهد بود.

از دو منظر می‌توان به این سخن نگاه کرد.ابتدا از منظر دینی که آینده نگری در تعالیم اسلام از جایگاه والایی برخوردار است . قرآن مجید به پیروان خود توصیه می کند که عاقبت اندیش باشند و فریفتة منافع زود گذر دنیا نشوند ، بلکه آخرت را در نظر داشته باشند ، و به گونه ای عمل کنند که در آخرت سعادتمند گردند .(1) علی (علیه السلام) نیز در نهج البلاغه در موارد بسیاری از جمله در خطبة 113 به این موضوع اشاره کرده است . آن حضرت در سخن دیگری آینده نگری را از ویژگی های افراد با ایمان معرفی کرده و می فرماید: «المؤمنون هم الذین عرفوا ما أمامهم ؛ مؤمنان کسانی هستند که آینده خویش را می شناسند . » (2) وضعیت آینده هر انسانی وابسته به کارهایی است که امروز انجام می دهد . از این رو لازم است در آغاز هر کاری نتیجه آن را بسنجد و میزان تأثیر آن را در سرنوشت خویش باز شناسد و اگر فایده ای به حالش ندارد انجام ندهد و هرگز بدون تأمل و دقت دست به کاری نزند . علی (علیه السلام) فرمود: « من تورط فی الأمور بغیر نظر فی العواقب فقد تعرض للنوائب ؛ کسی که بدون تدبر و پایان اندیشی در کارها وارد شود ، خود را در معرض بلاها و مصیبت ها افکنده است . »(3)نظامی در این باره خوب سروده است :

در سر کاری که در آیی نخست

رخنه بیرون شدنش کن درست

تا نکنی جای قدم استوار

پای منه در طلب هیچ کار

منظر دوم (باز اشاره می‌کنم مورد نظر من این است) واکنش قبل از وقوع است.اینکه منتظر بمانیم تا جریانی به وقوع بپیوندد و بلافاصله وارد عمل شویم و بخواهیم تصمیمی بگیریم ابتدای اشتباه در تصمیم‌گیری است.در جریان اتفاقات کشور عزیزمون ببینیم به چه میزان این قاعده رعایت می‌شود؟از مسائل مذهبی شروع کنم.فعالیت هیئات مذهبی را به یاد داریم که در یک زمانی با اقدامات جدیدی پا به عرصه ظهور گذاشت.اما در یک فاصله کوتاه مدت به سرعت نگاه منحرف کننده‌ای به آن وارد و جان اخلاص ،شور همراه با شعور را یا کامل حذف یا در حال خوشبینانه کمرنگ نمود.در مقابل آن چه اقدامی انجام شد؟به نظر من هیچ اقدامی نه تنها نشد که در بسسیاری موارد با همان نگاه کوته بینانه به آن کمک شد.همه نشستند و نگاه کردند تا این فرصت بی‌بدیل تبدیل به تهدید قوی شد.در بسیاری هیئات اصلا عزاداری و فلسفه شهادت امام حسین(ع) به عنوان فرعی‌ترین مسئله تبدیل و حضور آلات موسیقی و علم وکتل از مسائل اصلی شد.حاصل آن کنار رفتن افراد مخلص و باشعور به این مسئله کنار زده و افرادی معمولا متمول و ناآگاه روی کار آمدند و زعامت هیئات را بعهده گرفتند.در پایان با زور نیروی انتظامی و برخوردهای متعدد با هیئات و مقابله با جوانان می‌رود تا این مسئله حل شود.این وسط این سالهای طولانی و عدم استفاده قشر جوان از این ایام و به بطالت عزاداری کردن تا.....محصول آن بود.

به راستی ضرر و خسارت معنوی آن که قابل جبران نیست.خسارت دنیایی آن را که می‌پردازد؟

شرکت‌های هرمی _ بازارهای کاذب موجود و0000را در ادامه به خواهیم پرداخت.  

پی نوشت ها :

1- ر.ک: اسراء (17) آیة18 ؛ قیامت(75) آیة 20 ؛انسان(76) آیة27 .

2- بحار الانوار ، ج 78، ص25 .

3- مستدرک الوسائل ، ج2 ، ص380 .