1- از میان رفتن بدی ها
قرآن : «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار، زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد. این پندى براى پندگیرندگان است.»
1 ـ ابو عثمان: با سلمان زیر درختى بودیم که شاخه خشکى را از آن گرفته وتکان داد، تا اینکه برگهایش ریخت و گفت: آیا نمى پرسى چرا اینگونه مى کنم؟ گفتم: چراکردى؟ گفت: پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله برایم اینگونه کرد و سپس فرمود: همانا مسلمان هر گاه وضویى نیکو گرفت و نمازهاى پنجگانه را خواند، گناهانش مى ریزد همانگونه که این برگها ریخت. سپس گفت: «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار، زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد. این پندى براى پندگیرندگان است».
2 ـ ابن مسعود: مردى از زنى بوسه اى ربوده بود . پس نزد پیامبر آمد و به او خبر داد. سپس خداوند این آیه را فرو فرستاد: «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار ؛ زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد». پس آن مرد گفت: اى پیامبر خدا، آیا این مخصوص من است؟ فرمود: براى همه امّتم، تمام آنان.
3 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نمازها، پوشاننده آنچه در میان آن هاست، مى باشند ؛ چون خداوند جلّ جلاله گفته است: «همانا خوبیها، بدیها را از میان مى برند»[1].
4 ـ ابو ایّوب انصارى: پیامبر همواره مى گفت: هر نماز، خطاهاى پیش از خود را مى زداید.
5 ـ ابوذر: عرض کردم: اى پیامبر خدا، توبه مردى که دروغ عمدى بگوید چیست؟ فرمود: استغفار و نمازهاى پنجگانه، که آن را مى شوید.
6 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس وضو بگیرد آنگونه که فرمان داده شده و نماز بخواند آنگونه که فرمان یافته، هر چه پیشتر کرده، آمرزیده مى شود.
7 ـ نمازهاى پنجگانه ونمازجمعه تا جمعه، پوشاننده آنچه درمیان آن هاست، مى باشند تا آنگاه که گناهان بزرگ را در بر نگیرد.
8 ـ همانا مسلمان نماز مى گزارد در حالى که خطاهایش بر سرش نهاده شده است . پس هرگاه سجده مى کند فرو مى ریزد و از نماز فارغ مى شود ، در حالى که خطاهایش ریخته است.
9 ـ هیچگاه دو فرشته نگهبان، نماز انسان را با نماز دیگرش به سوى خدا نمى برند ، جز اینکه خداى تبارک و تعالى (به آن دو فرشته) مى گوید: شما را گواه مى گیرم که میان آن دو نماز را بر بنده ام آمرزیدم.
10 ـ همانا گناهان بنده مسلمان در حال نمازِ خالصانه فرو مى ریزد ، همانگونه که این برگ از این درخت فرو مى ریزد.
11 ـ هر گاه یکى از شما وضویى نیکو بگیرد و فقط براى نماز به مسجد بیاید، هیچ گامى بر نمى دارد ، جز اینکه خداوند در برابر آن ، او را یک درجه بالا مى برد و خطایى را از او مى زداید.
12 ـ وقت هیچ نمازى در نمى رسد ، جز اینکه فرشته اى در پیشگاه خداوند فریاد بر مى آورد: اى مردم، برخیزید و به سوى آتشهایى که بر پشت خود افروخته، بروید و با نمازهایتان آن ها را خاموش سازید.
13 ـ در وقت هر نماز، منادیى بر مى خیزد و مى گوید: اى پسران آدم، برخیزید و آنچه را بر خود افروخته اید، خاموش کنید . پس بر مى خیزند و طهارت مى سازند و خطاهاى پیش رویشان فرو مى ریزد و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بوده آمرزیده مى شود . سپس در این میان آتش مى افروزند (گناه مى کنند) پس هنگام نمازِ نخستین، فریاد بر مى آورد: اى فرزندان آدم، برخیزید و آنچه بر خود افروخته اید، خاموش کنید . پس بر مى خیزند، طهارت مى سازند و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بوده ، آمرزیده مى شود و هنگام نماز عصر، همینگونه است و نیز هنگام نماز مغرب و نماز عشاء. پس در حالى که آمرزیده شده اند، به خواب مى روند.
14 ـ مى سوزید، پس هنگامى که نماز صبح مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز ظهر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز عصر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز مغرب مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز عشاء مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى خوابید و بر شما چیزى نوشته نمى شود تا اینکه بیدار شوید.
15 ـ در بیان پاداش نماز ـ : هنگامى که به نماز مى ایستى و رو به قبله مى کنى و (سوره) حمد را و هر سوره اى که مى توانى مى خوانى، سپس خم مى شوى ورکوع وسجود را تمام به جا مى آورى و تشهد و سلام مى گویى ، همه گناهانت از نمازى که آوردى تا نماز پس از آن ، آمرزیده مى شود . این است آنچه در نمازت به دست مى آورى.
16 ـ قطب راوندى: پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله مردى را دید که مى گوید: خدایا ، مرا بیامرز و نمى بینم که بیامرزى. پس حضرت به او فرمود: چرا بدگمانى؟ گفت: چون من در دوران جاهلیت و اسلام گناه کرده ام. حضرت فرمود: اما گناهانى که در جاهلیت کرده اى، ایمان آن ها را زدود و آنچه در اسلام انجام داده اى، نماز تا نماز ، کفاره میان آن دوست.
17 ـ امام علىّ علیه السّلام : هر کس نماز را با آگاهى از حقیقتش به جا بیاورد آمرزیده مى شود.
18 ـ گناهى که مهلت یابم پس از آن دو رکعت نماز بخوانم، مرا اندیشناک نمى کند.
قرآن : «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار، زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد. این پندى براى پندگیرندگان است.»
1 ـ ابو عثمان: با سلمان زیر درختى بودیم که شاخه خشکى را از آن گرفته وتکان داد، تا اینکه برگهایش ریخت و گفت: آیا نمى پرسى چرا اینگونه مى کنم؟ گفتم: چراکردى؟ گفت: پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله برایم اینگونه کرد و سپس فرمود: همانا مسلمان هر گاه وضویى نیکو گرفت و نمازهاى پنجگانه را خواند، گناهانش مى ریزد همانگونه که این برگها ریخت. سپس گفت: «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار، زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد. این پندى براى پندگیرندگان است».
2 ـ ابن مسعود: مردى از زنى بوسه اى ربوده بود . پس نزد پیامبر آمد و به او خبر داد. سپس خداوند این آیه را فرو فرستاد: «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار ؛ زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد». پس آن مرد گفت: اى پیامبر خدا، آیا این مخصوص من است؟ فرمود: براى همه امّتم، تمام آنان.
3 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نمازها، پوشاننده آنچه در میان آن هاست، مى باشند ؛ چون خداوند جلّ جلاله گفته است: «همانا خوبیها، بدیها را از میان مى برند»[1].
4 ـ ابو ایّوب انصارى: پیامبر همواره مى گفت: هر نماز، خطاهاى پیش از خود را مى زداید.
5 ـ ابوذر: عرض کردم: اى پیامبر خدا، توبه مردى که دروغ عمدى بگوید چیست؟ فرمود: استغفار و نمازهاى پنجگانه، که آن را مى شوید.
6 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس وضو بگیرد آنگونه که فرمان داده شده و نماز بخواند آنگونه که فرمان یافته، هر چه پیشتر کرده، آمرزیده مى شود.
7 ـ نمازهاى پنجگانه ونمازجمعه تا جمعه، پوشاننده آنچه درمیان آن هاست، مى باشند تا آنگاه که گناهان بزرگ را در بر نگیرد.
8 ـ همانا مسلمان نماز مى گزارد در حالى که خطاهایش بر سرش نهاده شده است . پس هرگاه سجده مى کند فرو مى ریزد و از نماز فارغ مى شود ، در حالى که خطاهایش ریخته است.
9 ـ هیچگاه دو فرشته نگهبان، نماز انسان را با نماز دیگرش به سوى خدا نمى برند ، جز اینکه خداى تبارک و تعالى (به آن دو فرشته) مى گوید: شما را گواه مى گیرم که میان آن دو نماز را بر بنده ام آمرزیدم.
10 ـ همانا گناهان بنده مسلمان در حال نمازِ خالصانه فرو مى ریزد ، همانگونه که این برگ از این درخت فرو مى ریزد.
11 ـ هر گاه یکى از شما وضویى نیکو بگیرد و فقط براى نماز به مسجد بیاید، هیچ گامى بر نمى دارد ، جز اینکه خداوند در برابر آن ، او را یک درجه بالا مى برد و خطایى را از او مى زداید.
12 ـ وقت هیچ نمازى در نمى رسد ، جز اینکه فرشته اى در پیشگاه خداوند فریاد بر مى آورد: اى مردم، برخیزید و به سوى آتشهایى که بر پشت خود افروخته، بروید و با نمازهایتان آن ها را خاموش سازید.
13 ـ در وقت هر نماز، منادیى بر مى خیزد و مى گوید: اى پسران آدم، برخیزید و آنچه را بر خود افروخته اید، خاموش کنید . پس بر مى خیزند و طهارت مى سازند و خطاهاى پیش رویشان فرو مى ریزد و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بوده آمرزیده مى شود . سپس در این میان آتش مى افروزند (گناه مى کنند) پس هنگام نمازِ نخستین، فریاد بر مى آورد: اى فرزندان آدم، برخیزید و آنچه بر خود افروخته اید، خاموش کنید . پس بر مى خیزند، طهارت مى سازند و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بوده ، آمرزیده مى شود و هنگام نماز عصر، همینگونه است و نیز هنگام نماز مغرب و نماز عشاء. پس در حالى که آمرزیده شده اند، به خواب مى روند.
14 ـ مى سوزید، پس هنگامى که نماز صبح مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز ظهر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز عصر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز مغرب مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز عشاء مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى خوابید و بر شما چیزى نوشته نمى شود تا اینکه بیدار شوید.
15 ـ در بیان پاداش نماز ـ : هنگامى که به نماز مى ایستى و رو به قبله مى کنى و (سوره) حمد را و هر سوره اى که مى توانى مى خوانى، سپس خم مى شوى ورکوع وسجود را تمام به جا مى آورى و تشهد و سلام مى گویى ، همه گناهانت از نمازى که آوردى تا نماز پس از آن ، آمرزیده مى شود . این است آنچه در نمازت به دست مى آورى.
16 ـ قطب راوندى: پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله مردى را دید که مى گوید: خدایا ، مرا بیامرز و نمى بینم که بیامرزى. پس حضرت به او فرمود: چرا بدگمانى؟ گفت: چون من در دوران جاهلیت و اسلام گناه کرده ام. حضرت فرمود: اما گناهانى که در جاهلیت کرده اى، ایمان آن ها را زدود و آنچه در اسلام انجام داده اى، نماز تا نماز ، کفاره میان آن دوست.
17 ـ امام علىّ علیه السّلام : هر کس نماز را با آگاهى از حقیقتش به جا بیاورد آمرزیده مى شود.
18 ـ گناهى که مهلت یابم پس از آن دو رکعت نماز بخوانم، مرا اندیشناک نمى کند.
2 - پاکى جان
20 ـ امام باقر علیه السّلام : پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله فرمود: اگر بر در خانه یکى از شما، جویى باشد و هر روز پنج بار خود را در آن بشوید، در تن وى چرکى باقى مى ماند؟ گفتیم[2]: نه . فرمود: پس همانا مثال نماز، مثال همان جوى روان است که هرگاه نماز مى گزارد ، آنچه گناه میان آن دو (نماز) است پاک مى کند.
21 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نمازهاى پنجگانه کفّاره میان آنان است . اگر مردى میان منزل و محل کارش، پنج جوى آب براى شست و شوى خویش داشته باشد و هر گاه به محل کارش برود و در آن کار کند و عرق بریزد به این جویها مى رود و خود را پاکیزه مى سازد ، آیا از چرک و کثیفى وى چیزى مى ماند ؟ نمازهاى پنجگاه نیز چنین است ، هر گاه خطایى از او سرزند یا آنچه خدا خواهد بشود ، نماز بگزارد و دعا کند و آمرزش بطلبد ، هر چه در اوست آمرزیده گردد .
22 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز ، صابون خطاهاست.
23 ـ در گفتارى که در آن یارانش را به نماز سفارش مى کرد ـ فرمود: و همانا نماز ، گناهان را چون برگ فرو مى ریزد و آن ها را مى گشاید، آن گونه که بند از کسى بگشایند و پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله ، آن را به چشمه آب گرم که بر در خانه مرد روان باشد، تشبیه کرد که شبانه روز، پنج بار خود را در آن بشوید ، دیگر چرکى بر تن وى نخواهد ماند.
24 ـ ابوحمزه ثمالى: از یکى از دو (امام باقر یا امام صادق) شنیدم که مى فرماید: حضرت علىّ7 به مردم رو کرد و گفت: امیدوار کننده ترین آیه در کتاب خدا کدام است؟ برخى گفتند: «بى گمان خداوند شرک ورزیدن به خود را نمى بخشد وپائین تر از آن را براى هر که بخواهد مى بخشد».
فرمود: نیکوست ولى آن نیست. برخى گفتند: «اى بندگان من ـ که بر خویشتن زیاده روى روا داشته اید ـ از رحمت خدا نومید مشوید».
فرمود: نیکوست ولى آن نیست. برخى گفتند: «آنان که چون کار زشتى کنند ، یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد مى آورند و براى گناهانشان آمرزش مى خواهند».
فرمود: نیکوست ولى آن نیست. پس مردم، از سخن باز ایستادند و حضرت فرمود: اى مردم مسلمان، شما را چه مى شود؟ گفتند: نه،به خدا سوگند، چیزى نمى دانیم.
فرمود: شنیدم پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله مى گوید: امیدوار کننده ترین آیه در کتاب خدا این است: «در دو طرف روز و نخستین ساعات شب نماز برپا دار» و همه آیه را قرائت کرد و گفت: اى علىّ، سوگند به کسى که مرا به حقّ، نوید بخش و بیم دهنده برانگیخت؛ همانا یکى از شما به وضو بر مى خیزد، پس گناهانش از اندامش فرو مى ریزد و هنگامى که با برون و درون به خدا رو کند، از نمازش باز نمى گردد ، جز آنکه از گناهانش چیزى بر او نمانده است ؛ آنگونه که مادرش او را زاده بود . پس اگر به گناهى میان دو نماز گرفتار آمد برایش چنین است تا اینکه هر پنج نماز را شمرد و سپس گفت: اى علىّ، جایگاه نمازهاى پنجگانه براى امتم چون جویى است که بر در خانه یکى از شما روان باشد، پس چه گمان مى برید اگر در تن وى چرکى باشد و خود را در آن جوى پنج بار در روز بشوید، آیا در تنش چرکى مى ماند؟ به خدا سوگند، نمازهاى پنجگانه براى امتم نیز همینگونه است.
3- راندن شیطان
26 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز، پناهگاهى در برابر حمله هاى شیطان است.
27 ـ نماز ، پناهگاه رحمان و وسیله راندن شیطان است.
28 ـ امام صادق علیه السّلام : فرشته مرگ، شیطان را از مواظبت کننده بر نماز، دور مى کند و در آن حال سخت (جان کندن) گواهى بر یکتایى خداوند و رسالت محمّد صلّى الله علیه و آله را به او تلقین مى کند.
4- بازداشتن از کار زشت و ناپسند
«آنچه از کتاب به تو وحى شده است، بخوان و نماز برپادار که همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد و بى گمان یاد خدا بزرگتر است و خداوند مى داند چه مى کنید.»
29 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس نمازش او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد، جز دورى از خدا نیفزاید.
30 ـ کسى که از نماز فرمان نبرد، نمازى ندارد و فرمان بردن از نماز، خوددارى از کار زشت و ناپسند است.
31 ـ عمران بن حصین: درباره گفته خدا: «همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد» از پیامبر صلّى الله علیه و آله پرسیده شد. فرمود: هر کس، نمازش او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد، نمازى ندارد.
32 ـ انس: جوانى از انصار همراه پیامبر نماز مى گزارد و کارهاى زشت هم مى کرد . این مطلب را به پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله گفتند. فرمود: روزى، نمازش او را باز مى دارد[3].
33 ـ ابو هریره: مردى نزد پیامبر آمد وگفت: همانا فلانى در شب نماز مى خواند وصبح، دزدى مى کند. فرمود: آنچه مى گوید (نمازش) بزودى او را باز مى دارد.
34 ـ امام صادق علیه السّلام : هر کس دوست دارد بداند آیا نمازش پذیرفته شده است یا نه، پس بنگرد آیا نمازش، او را از کار زشت و ناپسند بازداشته است، یا نه. پس به هر اندازه که او را بازداشته، از او پذیرفته شده است.
35 ـ نماز ، بازدارنده اى الهى است؛ زیرا نمازگزار را تا آنگاه که در نماز است از گناهان باز مى دارد. خداى جلّ جلاله مى فرماید: «همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد».
36 ـ بدان که نماز بازدارنده اى براى خدا در زمین است، پس هر کس دوست دارد بداند چه اندازه از نمازش سود برده ، پس بنگرد، اگر نمازش او را از کارهاى زشت و ناپسند باز داشته، به همان اندازه که او را بازداشته، از نمازش بهره برده.
5- پایدارى
37 ـ حذیفه: هرگاه به پیامبر صلّى الله علیه و آله غم و اندوهى مى رسید، نماز مى خواند[4].
38 ـ یوسف بن عبدالله بن سلام: پیامبر صلّى الله علیه و آله هرگاه به خانواده اش سختى مى رسید، آنان را به نماز فرمان مى داد و سپس این آیه را قرائت مى کرد: «و خانواده ات را به نماز فرمان ده و خود بر آن شکیبا باش».
39 ـ امام صادق علیه السّلام : علىّ علیه السّلام هرگاه از چیزى اندیشناک مى گردید، به نماز پناه مى برد و سپس این آیه را تلاوت مى کرد: «و از شکیبایى و نماز یارى جویید».
40 ـ چه چیز مانع مى شود هرگاه بر یکى از شما اندوهى از اندوههاى دنیا رسید ، وضو بگیرد ، سپس به مسجد برود و دو رکعت نماز
